Wprowadzenie do defektoskopii. Zasadnicze różnice pomiędzy metodami nieniszczącymi a niszczącymi

Wszystkie maszyny, urządzenia i konstrukcje oraz instalacje wykorzystywane w przemyśle powinny osiągać założony przez konstruktora resurs, czyli określony czas bezawaryjnej pracy. Jest to ważne zarówno ze względu na związane z ewentualnymi usterkami koszty spowodowane przestojem i koniecznością zakupu nowych elementów i ich montażu, jak i bezpieczeństwo użytkowników. Sprawdzenie stanu technicznego niektórych podzespołów wymaga nie tylko ich tradycyjnej kontroli, ale również zbadania struktury materiału, z jakiego są wykonane. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy w grę chodzi weryfikacja jakości używanych do produkcji materiałów czy uzyskiwanych z nich wyrobów gotowych. W obu tych przypadkach niezbędne okaże się przeprowadzenie badań z zakresu defektoskopii. W zależności od okoliczności mogą one być prowadzone metodami niszczącymi albo w formie badań nieniszczących NDT. Przekonajmy się, co je od siebie różni.

Co charakteryzuje badania nieniszczące?

Najważniejszą cechą badań nieniszczących (NDT) jest to, że można je przeprowadzić bez konieczności ingerencji w strukturę ich obiektu. Z wykorzystaniem badań NDT można więc sprawdzać istniejące maszyny bądź konstrukcje bez ryzyka ich uszkodzenia, a nawet potrzeby demontażu. Na tej samej zasadzie można kontrolować jakość materiałów, które następnie wciąż będą mogły być użyte do produkcji czy weryfikować jakość wyrobów gotowych. Przy pomocy metod nieniszczących można badać powierzchnię obiektów, ich warstwy przypowierzchniowe, a także całą strukturę. Wśród technik NDT znajdują się m.in. badania wizualne, magnetyczno-proszkowe, penetracyjne, ultradźwiękowe i radiologiczne, jak również z użyciem prądów wirowych.

Co wyróżnia badania niszczące?

Badania niszczące pozwalają na uzyskanie informacji na temat wytrzymałości poszczególnych materiałów przez przeprowadzenie procedur testowych sprawdzających, przy działaniu jakich czynników dojdzie do trwałego uszkodzenia lub odkształcenia użytego stopu. W ten sposób sprawdza się m.in. odporność na rozciąganie, ściskanie, zginanie, łamanie oraz kontroluje poziom udarności i twardości. Możliwe jest także wykonanie badań metalograficznych, które również wymagają pobrania próbki, a następnie zbadania jej makroskopowo i mikroskopowo.